Bệnh ung thư thường không xuất hiện triệu chứng khi mới khởi phát – mà đây lại là thời kỳ dễ chữa bệnh nhất. Do vậy, một trong những cách phòng chống tốt nhất là người dân đi khám sức khỏe định kỳ và thường xuyên tầm soát ung thư. Việc phát hiện bệnh ung thư ở giai đoạn sớm sẽ giúp bác sĩ có thể tiến hành loại bỏ tế bào ung thư trước khi chúng phát triển lớn hơn và di căn xa. Tùy từng loại bệnh mà việc phát hiện sớm và điều trị có thể mang đến hiệu quả từ 60-100%. Chính vì vậy mà các chuyên gia đều khuyên người dân nên thực hiện tầm soát ung thư định kỳ hàng năm để phát hiện sớm và kịp thời điều trị.
Phát hiện ung thư giai đoạn sớm có thể chữa được
Trước đây, phần lớn người bệnh mắc ung thư tại Việt Nam khi đến bệnh viện đều được phát hiện khi bệnh đã tiến triển, thậm chí bước vào giai đoạn muộn. Điều này dẫn đến tỷ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam tương đối cao. Thống kê mới nhất của tổ chức ghi nhận ung thư thế giới (GLOBOCAN) cho thấy, cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư tại Việt Nam. Tâm lý chung của đại đa số người dân Việt Nam là chỉ tới bệnh viện khi cơ thể đã xuất hiện các triệu chứng bất thường. Trong khi đó, hầu hết các bệnh ung thư đều không có dấu hiệu rõ ràng ở thời điểm mới khởi phát, thậm chí còn dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng bệnh thường thông thường khác. Thực tế, trên 80% bệnh ung thư có thể chữa được, thậm chí chữa khỏi ở giai đoạn sớm. Đã có không ít trường hợp người bệnh được điều trị thành công và không bị tái phát trở lại trong vòng 5 năm. Như vậy, việc phát hiện sớm dấu ấn ung thư có ý nghĩa rất lớn trong việc chữa trị bệnh, đem lại sự sống cho người bệnh. Không chỉ đem lại hiệu quả điều trị cao, giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh trở lại, việc phát hiện và xử trí kịp thời còn giúp người bệnh tiết kiệm thời gian, cũng như chi phí điều trị.
Ung thư sẽ không còn là mối nguy hiểm nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời.
- Ung thư Phổi là gì
Ung thư Phổi là một trong những bệnh ung thư thường gặp nhất trên thế giới và tại Việt Nam. Bệnh nguy hiểm có số ca mới phát hiện và tử vong hàng năm tăng cao; báo chí, truyền thông trong nước cũng như quốc tế liên tục đưa tin cảnh báo mọi người. Dễ hiểu nhất thì đó là sự chuyển dạng từ tế bào biểu mô bình thường ở Phổi thành ra tế bào ung thư, lâu dần hình thành nên các nốt rồi các nốt đó lớn dần thành khối u. Người ta tính rằng khi khối u này đạt 1cm thì đã có hơn 1 tỷ tế bào rồi. Bệnh có đặc điểm là gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ hô hấp và các cơ quan trong cơ thể. Người bệnh vì thế sa sút nhanh chóng sức khỏe, tinh thần ảnh hưởng trực tiếp cuộc sống, đe dọa tính mạng. Bệnh có tỉ lệ mắc cao ở cả hai giới nam và nữ. Năm 2020, ung thư phổi là 1 trong 2 loại mắc nhiều nhất ở cả 2 giới. Ở Việt Nam có hơn 26.000 ca mắc mới, gần 24.000 ca tử vong.
- Phát hiện sớm bệnh Ung thư Phổi
Hiện nay với nhiều tiến bộ vượt bậc của khoa học ứng dụng trong y khoa, hoàn toàn không khó để chẩn đoán sớm bệnh ung thư phổi nhất là khi khối u còn rất nhỏ và chưa di căn xa. Điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng vì mang lại cơ hội điều trị khỏi cho nhiều bệnh nhân.
Các phương tiện thường dùng để chẩn đoán bệnh ung thư phổi ở giai đoạn sớm là
X-quang phổi thẳng – nghiêng
Thường được dùng để kiểm tra sơ bộ tình trạng tim phổi bệnh nhân ở mức cơ bản. Trên phim X-quang thường quy có thể phát hiện các tổn thương khối u có kích nhỏ dạng nốt đơn độc với kích thước 1 cm, trên cơ sở đó áp dụng các kỹ thuật chuyên sâu hơn giúp chẩn đoán xác định.
Chụp cắt lớp vi tính (CT–scan)
Ưu điểm của kỹ thuật này là quan sát, tái tạo dựng hình ảnh khối u, đánh giá được kích thước vị trí, hạch hoặc các vị trí di căn nếu có. Những tiến bộ trong công nghệ chụp cắt lớp vi tính với liều thấp xoắn ốc cho phép quét toàn bộ lồng ngực trong vòng chưa đầy 15 giây và chỉ trong một lần nín thở, thuận tiện và loại bỏ chuyển động hô hấp. Các nghiên cứu ban đầu về tầm soát ung thư phổi bằng CT cho thấy nhiều hứa hẹn trong việc phát hiện nhiều trường hợp bệnh ung thư hơn và nhiều ung thư giai đoạn sớm hơn, đồng thời cải thiện tiên lượng sống sau điều trị. Tại bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng đã ứng dụng phương pháp chụp cắt lớp vi tính với liều thấp xoắn ốc trên những bệnh nhân nguy cơ và bệnh nhân tầm soát ung thư thường quy.
Nội soi phế quản bằng ánh sáng huỳnh quang
Ứng dụng phương pháp nội soi để phát hiện sớm ung thư phổi bằng cách phát hiện sớm các tổn thương niêm mạc phế quản qua đó sinh thiết xác định có tế bào ung thư hay không, đặc biệt những trường hợp ung thư biểu mô tại chỗ (carcinoma in situ ).
Nội soi phế quản sử dụng nguồn sáng NBI
Phương pháp nội soi phế quản chẩn đoán mới được áp dụng để tăng cường khả năng hiển thị mao mạch (mạch máu nhỏ) và các cấu trúc khác trên bề mặt niêm mạc. Dựa vào hình ảnh thu được người làm nội soi có thể nhận biết được vùng nghi ngờ tổn thương và quyết định sinh thiết niêm mạc tại chỗ nghi ngờ để làm xét nghiệm mô bệnh học giúp chẩn đoán xác định tổn thương đó có phải ung thư hay không ngay từ rất sớm.
Xạ hình xương
Dùng để khảo sát nguy cơ ung thư di căn đến các vị trí xương trong cơ thể. Tại Bệnh viện ung bướu Đà Nẵng người bệnh sẽ được sử dụng dược chất phóng xạ Tc-99m tiêm tĩnh mạch sau đó chụp bằng máy SPECT/CT. Kết quả thu được giúp bác sĩ biết được đã có di căn xương hay chưa.
Các chất chỉ điểm u
Các chất chỉ điểm u như SCC, CEA, Cyfra 21-1, Pro –GRP, NSE trong máu tăng đóng vai trò tham chiếu định hướng đến ung thư phổi.
Điều trị kịp thời bệnh ung thư phổi giai đoạn sớm
Giai đoạn sớm ở đây thống nhất theo các Hiệp hội Ung thư trên thế giới hiện nay là giai đoạn I và giai đoạn II. Lựa chọn điều trị tối ưu sẽ là phẫu thuật, với các trường hợp giai đoạn IB với khối u trên 4cm và giai đoạn II sẽ cần có thêm hóa trị bổ trợ sau phẫu thuật nhằm tăng khả năng diệt sạch các tế bào ung thư dạng vi thể để có hiệu quả điều trị tốt nhất. Tỉ lệ sống trung bình sau 5 năm từ trong khoảng 70%.
Hóa trị bổ trợ sau phẫu thuật cắt bỏ khối u phổi ác tính thường sử dụng các phác đồ phối hợp 2 loại hóa chất trong đó 1 loại là dẫn xuất của nhóm Platinium: Cisplatin hoặc Carboplatin. Hóa chất còn lại có thể lựa chọn tùy theo mức độ bệnh, yếu tố nguy cơ mà các bác sỹ sẽ cân nhắc lựa chọn như Vinorelbine, Paclitaxel, Gemcitabine,..v.v. Một số trường hợp có đột biến gen EGFR hay có bộc lộ dấu ấn miễn dịch PD L-1 trên thế giới đã có những nghiên cứu phối hợp các thuốc điều trị nhắm trúng đích hay liệu pháp miễn dịch để tăng khả năng trị khỏi bệnh.
Đối với các bệnh nhân có khối u dưới 5cm và không có di căn hạch, không đáp ứng điều kiện phẫu thuật, phương pháp xạ trị định vị thân SBRT là một cứu cánh khi cho tỉ lệ kiểm soát bệnh tại chỗ rất cao khoảng 90% theo nhiều nghiên cứu được công bố.
Như vậy việc khám phát hiện sớm một căn bệnh nguy hiểm như ung thư phổi thực ra lại không quá khó nếu người bệnh có quan tâm đến sức khỏe của minh và được tư vấn thực hiện bởi các bác sĩ chuyên ngành ở các trung tâm Ung bướu chuyên sâu và người bệnh sẽ có cơ hội lớn trị khỏi bệnh nhờ các phương pháp điều trị hiện đại phù hợp.
Tài liệu tham khảo
- Blandin Knight S, CrosbiePA, Balata H, Chudziak J, Hussell T, Dive C.2017 Progress and prospects of early detection in lung cancer. Open Biol.7: 170070. http://dx.doi.org/10.1098/rsob.170070
- Midthun DE. Early detection of lung cancer [version 1; referees: 3 approved] F1000Research 2016, 5(F1000 Faculty Rev):739 (doi: 10.12688/f1000research.7313.1)
- Rivera MP, Mehta AC, Wahidi MM. Establishing the diagnosis of lung cancer: Diagnosis and management of lung cancer, 3rd ed: American College of ChestPhysiciansevidence-based clinical practiceguidelines. Chest 2013; 143:e142S.
Nội dung: BSCKI. Hồ Việt Dũng
Chỉnh sửa: TS. BS. Nguyễn Phạm Thanh Nhân